Badania profilaktyczne: jak często i po co
Nie przepadamy za badaniami profilaktycznymi i wizytami u lekarza, jednak nasza świadomość na temat wczesnej diagnostyki oraz zapobiegania wystąpienia wielu poważnych chorób rośnie i coraz częściej decydujemy się na kontrolę stanu zdrowia. Podstawowym badaniem jest morfologia krwi - dla wielu badanie najważniejsze, ale także jedyne.
- Odpowiedź brzmi: nie. Biochemiczna analiza krwi to podstawowe badania pokazujące czy organizm pozostaje w tzw. dobrostanie. Jednak zdecydowanie sama morfologia, przeprowadzona raz na kilka lat to zdecydowanie za mało, by poważnie podejść do profilaktyki wielu groźnych chorób naszej cywilizacji - podkreśla dr Barbara Jerschina, specjalista chorób wewnętrznych kliniki LUX-MED.
Analiza krwi, wykonana nawet w tzw. profilu ogólnym może pokazać m.in. czy nie cierpimy na niedokrwistość, czy w naszym organizmie nie rozwija się stan zapalny, lub inna ogólnoustrojowa choroba. Poszczególne panele badań pomagają określić stan wybranych organów - np. nerek, wątroby, czy tarczycy. Ponadto wykonanie podstawowych badań krwi pomaga określić nam stopień odporności organizmu i krzepliwości krwi.
W przypadku choroby infekcyjnej, to właśnie analiza morfologii krwi pokaże czy mamy do czynienia z wirusem czy z bakterią.
Jak podkreśla dr Barbara Jerschina, morfologia z pewnością jest jednym z najważniejszych badań wykonywanych zarówno w przypadku profilaktyki, jak i diagnostyki wielu chorób. – Jednak nie może być jedynym wykonywanym badaniem. Organizm ludzki jest tak cudownie skonstruowany, że pomimo ciężkiej choroby stara się normalnie funkcjonować, utrzymując podstawowe procesy życiowe w normie. A to często koreluje z prawidłowymi wynikami badań krwi. Dlatego: morfologia raz w roku - oczywiście tak, ale jeżeli poważnie podchodzimy do naszego stanu zdrowia to należy wykonać indywidualnie dobrany szerszy komplet badań - wyjaśnia dr Barbara Jerschina.
Norma zamiast konsultacji
Lekarze zgodnym głosem przestrzegają pacjentów przed samodzielnym analizowaniem wyników badań krwi i wyciąganiem daleko idących wniosków, co do stanu zdrowia. W stosunku do podanych norm wyniki badań profesjonalnie zinterpretuje tylko lekarz, a ich odchylenia nie zawsze są dowodem na istnienie choroby.
Lekarz potrafi ocenić badania, biorąc pod uwagę nie tylko płeć, ale także wiek, wagę, sposób odżywiania, tryb życia, przebyte choroby i wiele innych czynników. To, co laikowi może wydawać się poważnym odchyleniem od podanych norm, dla lekarza - w połączeniu z pełnym obrazem pacjenta może okazać się zupełnie niegroźne.
Kolejnym problemem, do którego część z nas mogłoby się przyznać, to robienie badań, ale ich... nieodbieranie. – Wyniki badań należy odbierać – bo to także jest problem, gdyż wykonujemy badania i często nie zgłaszamy się po wyniki - podkreśla dr Barbara Jerschina z LUX-MED. - W dalszej kolejności należy niezwłocznie zgłosić się z nimi do lekarza na konsultację.
Przygotuj się do badania
Większość z nas nie zdaje sobie sprawy, że na wyniki badań krwi mogą mieć wpływ takie czynniki jak np: sen, zmęczenie, temperatura otoczenia, sposób odżywiania, alkohol, ciąża, przyjmowane leki, zbyt mała ilość spożytych płynów i wiele innych. Dlatego w dzień poprzedzający analizę krwi – nie powinniśmy jeść słodyczy, tłustych potraw, pić alkoholu.
W przeddzień badań należy około godz. 18 zjeść lekką kolację, następnie pić sporo wody, rano należy wypić 2 szklanki wody, można wypić też gorzką herbatę lub kawę bez mleka. Także bez problemu można przyjąć leki na nadciśnienie tętnicze, tylko do gastroskopii i usg jamy brzusznej
W sam dzień badań należy być jednak bezwzględnie na czczo, nie pić wody nawet na 6 godzin przed badaniem.
I choć wydaje się, że zasady pobierania krwi do badania są proste i logiczne, praktyka pokazuje coś zupełnie innego. – Dla nas, pracowników laboratorium jest niemal oczywiste, że „na czczo” oznacza: nic nie jem, nic nie piję. Tymczasem okazuje się, że dla pacjentów nie do końca jest to równoznaczne – mówi Grażyna Małachowicz, analityk medyczny z laboratorium Multi-Lab. – Dlatego zawsze, na wszelki wypadek pytam. I wówczas czasami okazuje się, że choć śniadania nie było, to już słodka kawa z mleczkiem – tak. A cukier dostarczony w jakiejkolwiek postaci przed badaniem, szczególnie np. glukozy w znaczący sposób wpłynie na wynik badania. Podobnie wynik zafałszuje obfita kolacja zjedzona osiem godzin przed badaniem – dodaje.
Idąc dalej...
Jeśli jednak do profilaktyki podchodzimy poważnie, na liście obowiązkowych badań wykonywanych przynajmniej raz w roku, powinny się znaleźć: badanie moczu (ocenia m.in. funkcję nerek i układu moczowego), próby wątrobowe (szczególnie w przypadku kobiet przyjmujących antykoncepcję).
– Bardzo ważnym badaniem i to już od 40. roku życia jest lipidogram, który pokazuje stopień zagrożenia miażdżycą. Ocena profilu tłuszczów we krwi sprawdza takie wartości jak cholesterol ogólny, dobry cholesterol (HDL), zły cholesterol - LDL, i trójglicerydy. Bardzo często sam wynik ogólnego poziomu cholesterolu może być mylący – podkreśla specjalista.
Ważnym badaniem jest także wykonanie glukozy we krwi na czczo. W dalszej kolejności zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn istotna jest kontrola ciśnienia tętniczego krwi, okresowe badanie rentgenowskie płuc, czyli prześwietlenie klatki piersiowej, a także usg jamy brzusznej.
Profilaktyka indywidualna
Nie mniej ważne niż badania ogólne są badania profilaktyczne związane już bezpośrednio z płcią lub wiekiem. I tak dla kobiet ogromnie ważnymi badaniami są: cytologia oraz badanie piersi, także sprawdzanie poziomu żelaza – jego niedobór powoduje m.in. niedokrwistość. U kobiet często są wskazania do wykonania badań oceniających funkcję tarczycy.
W przypadku mężczyzn po 50. roku życia konieczne jest profilaktyczne badanie prostaty, a w przypadku palaczy – rentgen klatki piersiowej. Zdaniem dr Barbary Jerschiny z LUX-MED, wiedza społeczna Polaków na temat profilaktyki zdrowotnej i poważnych chorób nie jest najgorsza. Jednak mimo to często zbyt rzadko, a czasem zbyt późno zgłaszamy się do lekarza, licząc na to, że nic nam nie jest. W innym wypadku sądzimy, że różne dolegliwości, nawet dość nasilone, cudownie miną same.
– Niestety wciąż jest dość duża rozbieżność w dostępie do zdrowia dla osób mieszkających w dużych miastach i na wsi na niekorzyść środowisk wiejskich. Bardzo często trafiamy do lekarza nie tylko z własnej woli i potrzeby sumienia, ale także z powodu skierowania przez zakład pracy na okresowe badania kontrolne. Pamiętajmy jednak, że badanie o przydatności do pracy nie ocenia w sposób dokładny i szczegółowy stanu naszego zdrowia – podkreśla lekarz.
Chcesz przeczytać więcej tekstów o zdrowiu, urodzie i modzie? Wejdź na stronę uroda.zyciewarszawy.pl
Żadna część jak i całość utworów zawartych w dzienniku nie może być powielana i rozpowszechniana lub dalej rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie i w
jakikolwiek sposób (w tym także elektroniczny lub mechaniczny lub inny albo na wszelkich polach eksploatacji) włącznie z kopiowaniem, szeroko pojętą digitalizacją,
fotokopiowaniem lub kopiowaniem, w tym także zamieszczaniem w Internecie - bez pisemnej zgody Gremi Media SA
Jakiekolwiek użycie lub wykorzystanie utworów w całości lub w części bez zgody Gremi Media SA lub autorów z naruszeniem prawa jest zabronione
pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.