Na swoich stronach spółka Gremi Media SA wykorzystuje wraz z innymi podmiotami pliki cookies (tzw. ciasteczka) i inne technologie m.in. w celach prawidłowego świadczenia usług, odpowiedniego dostosowania serwisów do preferencji jego użytkowników, statystycznych oraz reklamowych. Korzystanie z naszych stron bez zmiany ustawień przeglądarki oznacza wyrażenie zgody na użycie plików cookies w pamięci urządzenia. Aby dowiedzieć się więcej o naszej polityce prywatności kliknij TU.

Andrzejki – tradycja i zabawa

Antonina Rogala 26-11-2010, ostatnia aktualizacja 03-12-2010 16:47

Liczenie kołków w płocie, którego wynik zdradzić miał stan cywilny przyszłego męża czy palenie oderwanych z kądzieli kulek, symbolizujących parę „mających się ku sobie” i sprawdzanie, czy płomienie się połączą – od wieków pragnące zamążpójścia panny w noc z 29 na 30 listopada, odwołując się do wróżb, próbowały poznać swoją przyszłość.

Jedną z tradycyjnych wrózb jest lanie wosku przez ucho od klucza
źródło: PantherMedia
Jedną z tradycyjnych wrózb jest lanie wosku przez ucho od klucza

Skąd wzięła się tradycja andrzejkowego wieczoru przepowiedni? Informacji najlepiej poszukać w Państwowym Muzeum Etnograficznym (ul. Kredytowa 1). Okazja już w sobotę (27.11, godz. 11.30, bilety: 15 zł), podczas warsztatów z cyklu „Rodzinne spotkania z Tradycją: „Na świętego Andrzeja pannom z wróżby nadzieja”.

Na pełne emocji i atrakcji spotkanie organizatorzy zapraszają wszystkich, którzy chcą zajrzeć w przyszłość i traktują to z przymrużeniem oka. A przy okazji poznać korzenie święta i związane z nim dawne tradycje. – Każdy wie, że w wigilię św. Andrzeja leje się na wodę wosk, a z kształtu otrzymanej figury odczytuje się przyszłość – mówi starszy kustosz muzeum, Dorota Jarecka. – Nie wiemy jednak, dlaczego ten poważny święty – brat św. Piotra – nagle stał się patronem dziewcząt, a poświęcony mu w kalendarzu dzień pełen jest magii i proroctw. I o tym, zanim zaprosimy naszych gości do wspólnej andrzejkowej zabawy – chcemy opowiedzieć.

Uczestnicy spotkania dowiedzą się, że już od rana dzień uważany był za niezwykły, a we wszystkim, co się wokół działo dopatrywano się ukrytego znaczenia. – Wróżbą mógł być na przykład przyjazd kogoś nieznajomego, albo drobne odstępstwa od zachowań domowników, znajomych, a nawet zwierząt – wyjaśnia pani kustosz. – A do wieczornego wróżenia przygotowywano się w sposób szczególny. Przez cały dzień np. lepiono kluski, a w nich ukrywano karteczki z przepowiedniami, albo odwoływano się do apetytu zwierząt. Dziewczęta robiły kulki z tłuszczu, oznaczając swoją w charakterystyczny sposób. Następnie wpuszczały do izby głodnego psa. Ta, której kulkę pies zjadł jako pierwszą, jako pierwsza też wychodziła za mąż.

Oprócz opowieści o tradycyjnych wróżbach, etnografowie przygotowali dla swoich najmłodszych gości także przykłady współczesnych zabaw. – Mamy dla dzieci worek pieniążków, będziemy losować różne przedmioty, ukryte pod talerzykami, podkowę na szczęście i serce… – dodaje. Jak ich użyjemy? O tym trzeba przekonać się na miejscu.

Kto nie zdąży w sobotę posłuchać opowieści etnografów na ul. Kredytowej, może wybrać się w niedzielę do Centrum Artystycznego Radomska 13 (ul. Radomska 13/21, godz. 12.30). Odwiedzi je także kustosz Dorota Jarecka, a jej opowieści są częścią programu „Andrzejki na Radomskiej”, na które organizatorzy zapraszają całe rodziny. Na gości czekają wróżby, lanie wniosku, ludowe tańce i warsztaty plastyczne.

A może andrzejkowe tradycje zdopingują nas do zorganizowania całkiem prywatnego wieczoru wróżb? Do zabawy można zaprosić także kilkoro przyjaciół naszej pociechy, a do przygotowań włączyć wszystkich domowników.

Oto przykłady andrzejkowych zabaw:

- Lanie wosku: Do przeprowadzenia najbardziej popularnej andrzejkowej wróżby potrzebny jest stary klucz z wystarczająco szerokim uchem, miska z wodą, garnuszek (uwaga, może się zniszczyć!) i wosk. Stopiony wosk każdy leje przez ucho klucza na wodę, a z kształtu cienia, jaki zastygła figura rzuca na ścianę odczytujemy wróżbę na nadchodzący rok. Fantazja i wyobraźnie niezwykle pomocne!

- Rzucanie monetą: Należy przygotować miskę z wodą oraz monety – po jednej dla każdego uczestnika zabawy (wszystkie o tym samym nominale). Chętni, ustawieni w pewnej odległości, po kolei rzucają monetą, usiłując trafić do miski, równocześnie w myślach wypowiadają życzenie. Spełni się ono tym, którym uda się wcelować do miski.

- Rzucanie butami: Stajemy na środku pokoju i rzucamy za siebie but zdjęty z lewej nogi. Jeśli upadnie noskiem w stronę drzwi – oznacza to zapowiedź powodzenia w kontaktach z innymi.

- Wyścigi bucików: W zabawie biorą udział lewe (koniecznie lewe!) buty wszystkich uczestników. Ustawione w najbardziej odległym od drzwi miejscu pokoju jeden za drugim tak, by pięta jednego, dotykała przodu drugiego, zaczynają wędrówkę w kierunku drzwi. Po kolei te z końca przekładamy na początek. Największym powodzeniem w nadchodzącym roku będzie się cieszyć właściciel buta, który pierwszy przekroczy próg.

- Łódeczki na wodzie: W dwie łupinki, najlepiej tego samego orzecha wkłada się poziomo igły symbolizujące wróżącego sobie i osobę, którą lubi szczególnie, i puszcza na wodę. Jeśli łódeczki podpłyną do siebie, wróży to obopólną sympatię, jeśli się oddalą, osób nie połączy uczucie.

- Obierka jabłka: Chcąc poznać pierwszą literę imienia przyszłego towarzysza życia, należy starannie obrać jabłko, bacząc, by nie przerwać w czasie obierania skórki i by powstała jedna obierka. Należy rzucić nią za siebie przez lewe ramię i odczytać literę, z kształtu, w jaki obierzyna uformuje się na podłodze.

- Przyszłość pod filiżanką: Pod pięć jednakowych filiżanek wkładamy różne przedmioty i pozwalamy każdemu po kolei losować. Przykładowa symbolika: pieniążek – powodzenie finansowe, pierścionek – powodzenie w uczuciach, pędzel, długopis – zapowiedź wykonywania zawodu artystycznego, bilet (autobusowy, kolejowy) – podróże, itp.

- Szpilki: 7 lub 13 szpilek trzeba włożyć do pojemniczka, a następnie tuż nad stołem przykrytym obrusem odwrócić, by szpilki wysypały się w pobliżu siebie. Następnie należy się bacznie przyjrzeć, czy układ szpilek zawiera jakąś literę. Każda z liter ma swoje znaczenie.

E - pomyślność w miłości i w pracy; jeśli litera jest odwróconą - przejściowe kłopoty H - szczęście w miłości, małżeństwo K - sukces zawodowy L - uważaj na złodziei; jeżeli litera jest odwrócona ostrzega przed chorobą lub wypadkiem M - wyjątkowo korzystna propozycja N - okres dobrej passy

WARTO WIEDZIEĆ

Inne imprezy andrzejkowe:

Andrzejki i katarzynki – wróżby z etnografem, Urząd Dzielnicy Bemowo, ul. Powstańców Śląskich 70, wstęp wolny, rezerwacje: e-mail: warsztaty@bemowo.waw.pl, sobota (27.11), godz. 10 (dzieci w wieku 5 – 8 lat), godz. 13 (dzieci w wieku 9 – 12 lat)

W programie warsztatów z cyklu „Rok Obrzędowy” dzieci posłuchają opowieści o wierzeniach i tradycjach andrzejkowych oraz o znaczeniu dawnych rytuałów oraz poznają różne sposoby odczytywania przyszłości.

Zabawy andrzejkowe, Sala zabaw KidFun, Wola Tower, ul. Radziwie 7 lok. U7, bilety: 30 zł, rezerwacje: tel. 22 412 10 25, poniedziałek (29.11), godz. 18 – 19.20

Lanie wosku, wyścigi bucików, kolorowa wróżba i cukierki z przepowiednią to tylko niektóre z atrakcji, na jakie liczyć mogą uczestnicy tradycyjnej zabawy andrzejkowej dla najmłodszych.

Bal andrzejkowy dla dzieci, Trzcina Centrum Aktywności i Kreatywności, ul. Mielczarskiego 5, bilety: 50 zł, rezerwacje: tel. 512 052 325 lub e-mail: anna.kowalska@sepia-art.pl, sobota (27.11), godz. 11 – 13.30

Magiczny świat wróżb i wróżek zaprasza do uczestniczenia w balu andrzejkowym dzieci od 4 roku życia. W programie m.in. wróżby, konkursy i gry z nagrodami, zabawy plastyczne oraz słodki poczęstunek.

Andrzejkowy wieczór dla dzieci, Pracownia Dobrego Czasu Qm Qm, ul. Skrzypcowa 14, bilety: 30 zł, rezerwacje: tel. 660 310 670 lub e-mail: qmqm@poczta.onet.eu, sobota (27.11), godz. 17 – 19

Andrzejkowe wróżby oraz magiczne konkurencje czekają na wszystkich śmiałków w Królestwie Magii i Czarów. W programie zabawy czarodziejska bitwa i przepowiadanie przyszłości.

Andrzejki, Wyspy Leonarda, Kobyłka, ul. Nadarzyńska 56, bilety: 100 zł, rezerwacje: tel. 22 428 40 88 lub 662 162 342, sobota (27.11), godz. 9.30

W programie całonocnej zabawy dla dzieci m.in. wróżby andrzejkowe, konkursy i karaoke. Każdy z uczestników powinien zgłosić się z pościelą lub śpiworem, piżamą oraz szczoteczką do zębów.

Bal andrzejkowy: Zabawa z tradycją, Fabryka Pasji, ul. Ryżowa 48, bilety: 50 zł, rezerwacje: tel. 695 102 002, lub e-mail: info@fabrykapasji.pl, sobota (27.11), godz. 17

Niezwykłe spotkanie pełne tradycyjnych wróżb i dobrej zabawy. W programie m.in. opowieści o dawnych zwyczajach katarzynkowych i andrzejkowych z różnych regionów Polski, pieczenie ciasteczek według tradycyjnej receptury, zabawy przysłowiami, tradycyjne i najnowsze wróżby andrzejkowe.

Andrzejki dla dzieci, Badet, ul. Lentza 35a, bilety: 15 lub 20 zł, rezerwacje: tel. 22 499 37 17, niedziela (28.11), godz. 15.30 i 18

Nastrojowy wieczór andrzejkowy dla dzieci w wieku od 6 do 10 lat. Na uczestników zabawy czekają wróżby, zabawa w lanie wosku, a także m.in. puszczanie łódeczek na wodę i strzelanie z miłosnej kuszy.

Andrzejkowy wieczór, Numery Litery, ul. Wilcza 26, bilety: 25 lub 30 zł, rezerwacje: kontakt@numerylitery.pl, sobota (27.11), godz. 16

Dużo wosku, para kluczy, magiczna kula, skórka z jabłka, buty, szpilki oraz kilka filiżanek - to wszystko, w ten magiczny wieczór, zamieni się w przyrządy do przepowiadania przyszłości. Zajęcia dla dzieci 5- 8 lat.

Andrzejki, Tęczowe Przedszkole, ul. Motycka 17, wstęp wolny, rezerwacje: tel. 22 678 17 51, wtorek (30.11), godz. 16

Wróżby i zabawy andrzejkowe dla dzieci i ich rodziców pod hasłem „Czary Mary, wosku lanie, co ma stać się, niech się stanie...”.

zyciewarszawy.pl

Najczęściej czytane