Strzelecka. Kolejne miejsce kaźni
IPN sprawdzi, czy w dawnej siedzibie NKWD na warszawskiej Pradze potajemnie grzebano ofiary zbrodni.
W budynku przy ul. Strzeleckiej 8 w Warszawie w latach 1944–1945 mieściła się kwatera NKWD, a później areszt Urzędu Bezpieczeństwa. W piwnicach więziono żołnierzy podziemia niepodległościowego. Do dzisiaj na drzwiach cel i ceglanych ścianach zachowały się napisy wykonane przez więźniów.
Niedawno zespół historyków z IPN, którym kieruje prof. Krzysztof Szwagrzyk, zdecydował się na przebadanie okolic budynku za pomocą georadaru. Urządzenie wykazało pewne anomalie struktury gleby.
– Nie daje ono odpowiedzi na pytanie, czy znajdują się tam szczątki, ale wymaga to sprawdzenia – tłumaczy dr Tomasz Łabuszewski, historyk z warszawskiego oddziału IPN.
A prof. Szwagrzyk dodaje, że prace ziemne zostaną przeprowadzone jeszcze jesienią. Archeolodzy sprawdzą teren wokół dawnych garaży, przebadają też miejsce po latrynie, która stała na podwórku posesji, oraz piwnice budynku. W tym areszcie przetrzymywano w sierpniu 1945 r. m.in. powstańca Jerzego Sienkiewicza, ps. Rudy. Rok temu opowiadał on „Rzeczpospolitej" o warunkach tam panujących.
– Cela miała może trzy na trzy metry. Ściany z surowej cegły. Posadzka betonowa, na niej węglowy miał i snopki słomy. Były w niej miliony pcheł. Całą dobę świeciła się żarówka 25-watowa. Nie było mycia, pamiętam straszny głód – wspominał zmarły w sierpniu 2014 r. Sienkiewicz.
Dlaczego IPN zdecydował się na poszukiwania przy Strzeleckiej?
– Są relacje, z których wynika, że na terenie tego budynku mogły być wykonywane egzekucje, ale nie jest to potwierdzone – wyjaśnia dr Łabuszewski.
W archiwum IPN znajduje się np. raport siatki wywiadowczej Obszaru Centralnego Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj z sierpnia 1945 r., w którym czytamy: „W Warszawie na Strzeleckiej codziennie od trzech tygodni dokonywane są egzekucje na członkach AK. O godz. 3–4 rano wiesza się siedmiu–ośmiu skazańców. Niezależnie od tego, tyluż więźniów rozstrzeliwuje się w piwnicach. Przed śmiercią stosowane są najpotworniejsze tortury".
– Głównym miejscem, gdzie wykonywano wyroki śmierci na Pradze, było więzienie karno-śledcze przy ul. 11 listopada. Jeżeli na Strzeleckiej dochodziło do egzekucji, to rzadko, bardziej prawdopodobne jest, że mogły tam być chowane ofiary bardzo brutalnych przesłuchań – uważa dr Łabuszewski.
Od kilku miesięcy IPN tworzy katalog miejsc, gdzie w czasie wojny rezydowali przedstawiciele sowieckich i polskich służb specjalnych. Np. przy ul. Otwockiej 3 mieściły się komenda wojskowa oraz trybunał wojskowy wraz z siedzibą prokuratury Armii Czerwonej. Dowództwo Armii Czerwonej ulokowane było też w pobliskich kamienicach przy ul. Kawęczyńskiej 12, Jagiellońskiej 17 oraz Targowej 76.
Naukowcy opublikują wyniki swoich badań w publikacji „Czerwona mapa Warszawy".
Żadna część jak i całość utworów zawartych w dzienniku nie może być powielana i rozpowszechniana lub dalej rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie i w
jakikolwiek sposób (w tym także elektroniczny lub mechaniczny lub inny albo na wszelkich polach eksploatacji) włącznie z kopiowaniem, szeroko pojętą digitalizacją,
fotokopiowaniem lub kopiowaniem, w tym także zamieszczaniem w Internecie - bez pisemnej zgody Gremi Media SA
Jakiekolwiek użycie lub wykorzystanie utworów w całości lub w części bez zgody Gremi Media SA lub autorów z naruszeniem prawa jest zabronione
pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.