Powrót do barwnego, zaginionego świata

V Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera, ulica Próżna, plac Grzybowski, Teatr Żydowski, na większość wydarzeń – wstęp wolny, rezerwacje biletów na spektakle w Teatrze Żydowskim: tel. 022 850 56 56, sobota (6.09) – niedziela (14.09)

Dawna dzielnica żydowska znów ożyje za sprawą Warszawy Singera. Organizatorzy festiwalu konsekwentnie starają się przywracać pamięć o narodzie, który przed wojną współtworzył naszą kulturę. Żydowska muzyka i teatr ponownie mają swoją publiczność.

Gołdzie Tencer, pomysłodawczyni i szefowej festiwalu, udało się stworzyć pełną wydarzeń imprezę, bez której trudno dziś wyobrazić sobie kulturalny kalendarz miasta. Program naszpikowany spektaklami, koncertami, warsztatami, spotkaniami i wystawami ciągle się rozrasta. Tak będzie i tym razem. Piąta edycja Warszawy Singera potrwa dziewięć dni, od 6 do 14 września.

Uroczyste otwarcie zaplanowano w synagodze im. Nożyków, gdzie trzech kantorów: Benzion Miller, Chaim Adler oraz Azi Schwartz wystąpi z towarzyszeniem Chóru Synagogi Wielkiej w Jerozolimie. Ten koncert z pewnością będzie wydarzeniem. Benzion Miller, który karierę rozpoczął w wieku pięciu lat, jest dziś jednym z najsłynniejszych kantorów na świecie. Występuje w najważniejszych salach koncertowych, gdzie usłyszeć można go zarówno w klasycznym repertuarze operowym, jak i śpiewającego żydowskie czy chasydzkie pieśni. Obok niego pojawi się Chaim Adler, główny kantor Tel Awiwu. Jego głos i talent bywa porównywany z umiejętnościami Enrico Caruso. Najmłodszy w tym gronie Azi Schwartz na co dzień mieszka w Nowym Jorku i jest kantorem w synagodze Park East na Manhattanie.

W kościele Wszystkich Świętych przy placu Grzybowskim spotkają się trzy muzyczne indywidualności. Tu zamiast śpiewu królować będzie jazz w wykonaniu pianisty Leszka Możdżera, bębniarza Zohara Fresco oraz saksofonisty Daniela Zamira. Wsparcie zapewni im Orkiestra Aukso pod dyrekcją Marka Mosia. W programie tradycyjne kompozycje oraz improwizacje.

Jazzową gwiazdą festiwalu stanie się też Michał Urbaniak. Na plenerowej scenie na ulicy Próżnej wystąpi z amerykańskimi muzykami m.in. wokalistką Irene James i gitarzystą Otto Wiliamsem.

Z kolei teatralnym wydarzeniem festiwalu może stać się spektakl „Pół żartem, pół serio (czyli piernikalia)” przygotowany z okazji 85. urodzin Szymona Szurmieja. Aktor i reżyser, od 1969 roku kierujący Teatrem Żydowskim, przyznaje, że ma dopiero 85 lat, a to, co zobaczymy podczas jubileuszu, to wyraz jego radości życia. Lista osób, które przyjdą uczcić jubilata, wygląda imponująco. Na scenie pojawią się m.in. Hanna Banaszak, Eleni, Maryla Rodowicz, Hanna Śleszyńska, Michał Bajor, Wiesław Gołas, Bohdan Łazuka, Jan Machulski, Wiesław Michnikowski, Daniel Olbrychski, Jerzy Połomski, Jacek Wójcicki i zespół Trubadurzy. Nad reżyserią całości czuwa syn Szymona – Dawid Szurmiej.

Inny jubileusz, o którym postanowili przypomnieć organizatorzy Warszawy Singera, to obchodzone w tym roku 60-lecie państwa Izrael. Zamiast oficjalnych gali przygotowano z tej okazji opowieść o historii kraju widzianą z perspektywy wybitnej aktorki Lei Koenig. Jej biografia przypomina losy wielu Żydów, którzy emigrując z Europy, odnaleźli swój dom na Bliskim Wschodzie. Urodziła się w Polsce, po II wojnie światowej przeprowadziła się z rodziną do Rumunii, od 1961 roku mieszka w Izraelu. Tam od ponad 40 lat jest gwiazdą Teatru Narodowego Habimah.

Urodziny Szymona Szurmieja i spektakl „60-lecie Państwa Izrael w kreacjach aktorskich Lei Koenig” zobaczymy na dużej scenie Teatru Żydowskiego. Ale podczas festiwalu warto zajrzeć także do kameralnego Klubu Mamele. Teatr Jeleniogórski pokaże tam autorskie przedstawienie Michała Zadary „Gog i Magog”.

Reżyser wykorzystał przy produkcji fragmenty książki Martina Bubera, filozofa i badacza chasydyzmu. Akcja rozgrywa się w kawiarni. Bohaterowie to przedstawiciele dwóch szkół chasydzkich z Lublina i Przysuchy, którzy toczą nieustanne spory religijne. Zastanawiają się, czy mamy dziś jakikolwiek dostęp do Boga.

Ci, którzy nie będą mieli szczęścia i zabraknie dla nich miejsc na biletowanych spektaklach, mogą wybrać się na widowiska plenerowe. Na pl. Grzybowskim Teatr Formy z Wrocławia wystąpi z pantomimicznym przedstawieniem „Babel”. Na oczach widzów aktorzy zbudują gigantyczną wieżę. Twórca widowiska Józef Markocki przyznaje, że biblijna budowla w metaforyczny sposób oddaje brak porozumienia i trudności w komunikacji, jakie mają współcześni ludzie.

To zaledwie kilka propozycji, jakie wypełnią sześć pierwszych dni festiwalu.

W kolejnym tygodniu czeka nas m.in. recital damy żydowskiej piosenki Chavy Alberstein oraz koncert trzech żydowskich diw: Joanne Borts, Adrienne Cooper i Theresy Tovy. Interesująco zapowiada się także wieczór poświęcony Leopoldowi Kozłowskiemu, zwanemu „ostatnim klezmerem Galicji”. 90-letni artysta pojawi się na scenie w towarzystwie Katarzyny Jamróz, Jacka Cygana, Kamili Klimczak.

Ale wydarzeniem, które jak co roku przyciągnie największe tłumy, będzie specjalność festiwalu, czyli jarmark na Próżnej. W sobotę i niedzielę (13 i 14 września) ulicę wypełnią stragany, stoliki kawiarniane i handlarze starociami. Będą wspólne tańce, degustacje specjałów kuchni żydowskiej.

Na plenerowej scenie odbędzie się też „Noc klezmerów” oraz finałowe widowisko pt. „Piosenki żydowskich podwórek” z udziałem Edyty Górniak.

Jak przyznaje Gołda Tencer, powrócimy do wspomnień o zaginionym barwnym żydowskim świecie.

Warszawa Singera – najciekawsze wydarzenia w tym tygodniu

niedziela (7.09)

godz. 15 – “From Bilgoraj to Broadway” – recital pieśni żydowskich, Duża scena Teatru Żydowskiego, pl. Grzybowski 12/16, rezerwacja biletów: tel. 022 850 56 56

godz. 16.30 – Pieśni duszy – recital Beaty Czerneckiej, Klub Mamele, pl. Grzybowski 12/16, rezerwacja biletów: tel. 022 850 56 56

godz. 18 – Uroczyste otwarcie festiwalu: Chór Synagogi Wielkiej w Jerozolimie i kantorzy: Benzion Miller, Chaim Adler, Azi Schwartz, Synagoga im. Nożyków, ul. Twarda 6, wstęp po potwierdzeniu obecności, tel. 022 620 55 85

godz. 20.30 – 60-lecie Państwa Izrael w kreacjach aktorskich Lei Koenig, Duża scena Teatru Żydowskiego, pl. Grzybowski 12/16, rezerwacja biletów: tel. 022 850 56 56

poniedziałek (8.09)

godz. 18 – “Romania, Romania” – koncert Yale Strom i Elizabeth Schwartz, Restauracja Próżna-Hoiz, ul. Próżna 14, wstęp wolny

godz. 19 – “Pół żartem pół serio (czyli piernikalia)” – jubileusz 85-lecia Szymona Szurmieja, Duża scena Teatru Żydowskiego, pl. Grzybowski 12/16, rezerwacja biletów: tel. 022 850 56 56

godz. 20.30 – Z cyklu “Pamięć kamienic” – projekt Warsze Raphaela Rogińskiego, koncert zespołów: Tupika, Ircha Pneumatic Kwartet, Scena na ul. Próżnej, wstęp wolny

wtorek (9.09)

godz. 19 – “W nocy na starym rynku” – spektakl wg prozy Pereca, reż. Szymon Szurmiej, Teatr Żydowski, pl. Grzybowski 12/16, rezerwacja biletów tel. 022 850 56 56

godz. 20 – Z cyklu “Pamięć kamienic” – projekt Warsze Raphaela Rogińskiego, koncert zespołów: Shofar, Horny Trees, DJ Lenar, Scena na ul. Próżnej, wstęp wolny

godz. 21.30 – “Babel” – spektakl plenerowy Teatru Formy z Wrocławia, reż. Józef Markocki, pl. Grzybowski, wstęp wolny

środa (10.09)

godz. 17 – “Yentl” – spektakl teatru muzycznego z Łodzi, według Singera, reż. Paweł Kruk, Duża scena Teatru Żydowskiego, pl. Grzybowski 12/16, rezerwacja biletów: tel. 022 850 56 56

godz. 18 – Uroczysty koncert: Miniatury na smyczki i fortepian improwizujący – Leszek Możdżer, Zohan Fresco, Daniel Zamir z Orkiestrą Aukso pod dyrekcją Marka Mosia, Kościół Wszystkich Świętych, pl. Grzybowski 3/5, wstęp wolny

godz. 18.30 – “Ostatni demon – opowieści z bramy” – spektakl Teatru NN, reż. Tomasz Pietrasiewicz, Mała scena Teatru Żydowskiego, pl. Grzybowski 12/16, rezerwacja biletów tel. 022 850 56 56

godz. 18.30 – Z cyklu “Pamięć kamienic” – słuchowiska będące częścią projektu Warsze Raphaela Rogińskiego, Lokal przy ul. Próżnej 14, wstęp wolny

godz. 19 – “U Lejzorka” – spektakl, reż. Elżbieta Protakiewicz, Klub Mamele, pl. Grzybowski 12/16, rezerwacja biletów: tel. 022 850 56 56

godz. 20.30 – Z cyklu “Pamięć kamienic” – projekt Warsze Raphaela Rogińskiego, koncert zespołów: Budyń i Sprawcy Rzepaku, Raphel Rogoziński, Marcin Masecki, Macio Moretti, Scena na ul. Próżnej, wstęp wolny

godz. 21 – “Rodzynki z migdałami” – recital Niny Stiller, Duża scena Teatru Żydowskiego, pl. Grzybowski 12/16, rezerwacja biletów tel. 022 850 56 56

godz. 22 – “Obrachunek z Bogiem” – pieśni getta warszawskiego, Restauracja Próżna-Hoiz, ul. Próżna 14, wstęp wolny

czwartek (11.09)

godz. 17 – Otwarcie Tancbudy – koncert Singer’s Festival Band, Tancbuda, skwer przed Teatrem Żydowskim, wstęp wolny

godz. 18 – Siostry Rajfer w repertuarze Barry Sisters, Tancbuda, skwer przed Teatrem Żydowskim, wstęp wolny

godz. 18.30 – “Opowieść o Eliaszu”, spektakl, reż. Ernestyna Winnicka, Mała scena Teatru Żydowskiego, pl. Grzybowski 12/16, rezerwacja biletów: tel. 022 850 56 56

godz. 18.30 – Z cyklu “Pamięć kamienic” – słuchowiska będące częścią projektu Warsze Raphaela Rogińskiego, Lokal przy ul. Próżnej 14, wstęp wolny

godz. 19.30 – “Gog i Magog”, spektakl Teatru Jeleniogórskiego, reż. Michał Zadara, Klub Mamele, pl. Grzybowski 12/16, rezerwacja biletów: tel. 022 850 56 56

godz. 20 – Koncert Michała Urbaniaka oraz Irene James, Don Blackman, Femi, Troy Miller, Otto Williams, Scena na ul. Próżnej, wstęp wolny

godz. 21 – “Nic co ludzkie” – spektakl Sceny Prapremier InVitro z Lublina, reż. Paweł Passini, Duża scena Teatru Żydowskiego, pl. Grzybowski 12/16, rezerwacja biletów: tel. 022 850 56 56