Dla wszystkich z Katynia
13 kwietnia to Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Dziś będziemy więc szczególnie wspominać 22 tys. zamordowanych w 1940 roku. Ale i 96 tych, którzy zginęli w sobotę pod Smoleńskiem. Obejrzymy filmy dokumentalne i wysłuchamy „Requiem” Mozarta.
Kilkadziesiąt lat ukrywania zbrodni katyńskiej, przerzucania się oskarżeniami i fałszowania informacji sprawiło, że nabrała ona znacznie szerszego wymiaru. To już nie tylko kwestia wymordowania blisko 22 tysięcy Polaków w 1940 roku. Historia Katynia to także historia funkcjonowania stalinowskiego aparatu represji i jego kontynuatorów do końca istnienia ZSRR oraz zakulisowych rozgrywek politycznych na najwyższych szczeblach władzy. Ale też siły ludzkiej pamięci i bardzo krętych dróg prowadzących do ujawnienia prawdy.
Wszystkie te wątki usiłowali uchwycić organizatorzy przeglądu „Echa Katynia” – prezentacji filmów dokumentalnych, będących refleksją na temat wydarzeń sprzed 70 lat. Obrazy reżyserów polskich i zagranicznych będzie można oglądać do piątku w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” przy ul. Marszałkowskiej 21/25.
Poziomy zbrodni
Pierwszy film z cyklu „The Soviet Story” zaprezentowany został w poniedziałek. Dziś z kolei obejrzymy dwa obrazy polskich twórców: „Las Katyński” Michała Łozińskiego z 1990 roku (godz. 18) oraz „Film znaleziony w Katyniu” w reżyserii Józefa Gębskiego (godz. 19). Pierwszy z nich – a zarazem pierwszy polski film poświęcony tematyce katyńskiej w ogóle – powstał z inspiracji Andrzeja Wajdy.
Łoziński opowiada o zbrodni NKWD słowami ludzi, którzy zetknęli się z nią bezpośrednio. Ale jest też w tym dokumencie wątek współczesny– między relacjami świadków pojawiają się obrazy z pielgrzymki rodzin ofiar na miejsce tragedii.
Po projekcjach obu obrazów będzie można porozmawiać z Józefem Gębskim. Środa przyniesie pokaz jednego tylko filmu – takiego jednak, który pozwoli zobaczyć, jakim echem odbiła się zbrodnia katyńska w Czechach.
Odbiła się i odbija nadal. Reżyserka „Zlocin Jmenem Katyń” („Zbrodni zwanej Katyń”, godz. 18) Petra Vselichowa nie ograniczyła się bowiem wyłącznie do relacjonowania wydarzeń z 1940 roku. Poruszyła też szerzej temat stalinizmu i tego, jak okres ten do dziś rzutuje na stosunki byłych krajów bloku wschodniego z Rosją. Kwestie te można będzie przedyskutować. Zarówno reżyserka, jak i producent filmu Mecislav Borak będą obecni na pokazie.
Jeszcze ciekawiej zapowiada się kolejny dzień przeglądu. W czwartek przekonamy się mianowicie, co o Katyniu wiedzą i myślą twórcy krajów spoza Żelaznej Kurtyny. A to za sprawą filmu duńskiej reżyserki Lisbeth Jessen „The Skull from Katyn” („Czaszka z Katynia”, godz. 18). Będzie to dobra okazja do skonfrontowania zagranicznego spojrzenia z polskim. Drugim obrazem tego dnia będzie bowiem „596 dni” Bożeny Klimus i Jana Zuba (godz. 19).
Cykl zamknie piątkowy pokaz „Gdzie rosną poziomki” Anny Ferens (godz. 18).
Muzyka zadumana
Obie tragedie katyńskie – tę sprzed siedmiu dekad i tę sprzed czterech dni – upamiętni dziś koncert w katedrze św. Jana. Zespoły Filharmonii Narodowej podczas mszy o godz. 15.30 wykonają „Requiem” Mozarta. Skomponował je na kilka tygodni przed śmiercią, w listopadzie 1791 r. Dziś uznawane jest za najznakomitszą muzyczną mszę żałobną. Słynna „Lacrimosa” z tego utworu w genialny wręcz sposób oddaje rozpacz po stracie kogoś bliskiego. Jest też tam zaduma nad kruchością ludzkiej egzystencji.
„Requiem” od prawie 200 lat bywa prezentowane przy szczególnych okazjach – tą muzyką oddaje się hołd zmarłym. Zagrano je na przykład na pogrzebie Chopina w Paryżu w 1849 r., jak i dla ofiar bałkańskiej wojny w latach 90. XX wieku.
Podczas dzisiejszej mszy orkiestrę i chór FN poprowadzi wybitnie utalentowany, młody polski dyrygent Michał Dworzyński, w ostatnich latach szczególnie ceniony w Wielkiej Brytanii. Partie solowe zaśpiewają wybitni śpiewacy: Marta Boberska – sopran, Anna Lubańska – mezzosopran, Rafał Bartmiński – tenor i Wojciech Gierlach – bas. Rzadko podczas licznych krajowych wykonań „Requiem” można posłuchać tak świetnego kwartetu solistów, doskonale czujących klimat muzyki Mozarta. —współpraca: ikr, j.m.
Uroczystościgodz. 10 – uroczysta msza w katedrze polowej Wojska Polskiego, transmitowana również na specjalnym telebimie na zewnątrz
godz. 12 – zmiana warty przy Grobie Nieznanego Żołnierza oraz uroczystość złożenia wieńców. Chwilę później prezydent Warszawy posadzi w Ogrodzie Saskim dąb jako Drzewo Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej
godz. 14.30 – złożenie kwiatów w Dolince Katyńskiej na Powązkach. Uroczystość połączona z modlitwą ekumeniczną.
Żadna część jak i całość utworów zawartych w dzienniku nie może być powielana i rozpowszechniana lub dalej rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie i w
jakikolwiek sposób (w tym także elektroniczny lub mechaniczny lub inny albo na wszelkich polach eksploatacji) włącznie z kopiowaniem, szeroko pojętą digitalizacją,
fotokopiowaniem lub kopiowaniem, w tym także zamieszczaniem w Internecie - bez pisemnej zgody Gremi Media SA
Jakiekolwiek użycie lub wykorzystanie utworów w całości lub w części bez zgody Gremi Media SA lub autorów z naruszeniem prawa jest zabronione
pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.