Przygotowania do świąt też są świętem

Prof. Wanda Patrzałek, Instytut Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego

Dlaczego tak właściwie dajemy prezenty na święta?

Święta Bożego Narodzenia to święta rodzinne. Obdarowywanie, które wtedy następuje, ma charakter symboliczny. To nie ma być zwykły prezent, ale prezent specjalny, który podkreśli wagę naszych relacji. Kupienie drugiej osobie prezentu, który sprawi jej radość, stanowi duże wyzwanie. Polacy przywiązują dużą wagę do związków rodzinnych i dlatego podchodzą emocjonalnie do kwestii obdarowywania najbliższych.

Czy da się oddzielić religijny charakter świąt od jego wymiaru społeczno-
-wspólnotowego?

Ludzie gromadzili się przy stole, aby spożyć wspólny posiłek i spędzić ten czas razem. Sam czas przygotowań był już pewną formą wspólnej celebracji tego okresu.

Czy to się zmienia w ostatnim czasie?

Po transformacji w Polsce gospodarka rynkowa stworzyła nowe możliwości wykorzystywane przede wszystkim przez młode pokolenie. Zwiększone dochody pozwalają na budowanie nowego modelu spędzania czasu świątecznego.

Polacy nie chcą obchodzić świąt w tradycyjny sposób?

Zdecydowana większość spędzi święta w gronie rodzinnym, ale dotyczy to raczej starszych, dojrzalszych respondentów. Wśród młodego pokolenia pojawia się nowy model spędzania świąt, np. poprzez łączenie tradycyjnego obchodzenia świąt z turystyką i rekreacją. Zwiększone zarobki powodują zwiększoną konsumpcję, co jest zgodne z wzorcami zaobserwowanymi w innych krajach Unii Europejskiej, gdzie tradycja rodzinna niekoniecznie koncentruje się wokół stołu. W tych krajach równie dobrze można wieczerzę zorganizować poza domem. W Polsce nadal jednak dominuje tradycyjny model.

Jak w przyszłości może wyglądać świętowanie Bożego Narodzenia w Polsce?

Nowe technologie i sposoby komunikacji stwarzają nowe możliwości uczestniczenia w życiu rodzinnym, np. poprzez Skype'a. Nadal jednak podkreślam, że to tradycyjna wersja dominuje w polskich domach, chociaż wśród młodego pokolenia są widoczne nowe trendy w konsumpcji.