Kto ukrył archiwum Narodowych Sił Zbrojnych w szafie rektora SGGW

Historycy podejrzewają, że cenne dokumenty w czasie okupacji schowali dwaj żołnierze NSZ. Niestety, obaj już nie żyją.

O sensacyjnym znalezisku pisaliśmy w „ŻW” już kilka dni temu. W trakcie renowacji szafy, która stała w czasie okupacji w gabinecie prof. Franciszka Staffa (był rektorem Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w latach 1945 – 1947) studenci i pracownicy uczelni znaleźli archiwum Narodowych Sił Zbrojnych z lat 1942 – 1944. Odkryto 4,5 tys. stron dokumentów, ważyły osiem kilogramów.

– To bezcenne odkrycie, najważniejsze od kilkunastu lat – podkreśla rangę znaleziska dr Sławomir Radoń, dyrektor Archiwum Akt Nowych.

Teraz historycy starają się odpowiedzieć na pytanie, kto schował papiery NSZ w szafie rektora. Badacze przypuszczają, że nie był to profesor Staff (brat poety Leopolda). Nie ma śladów jego współpracy z Narodowymi Siłami Zbrojnymi.

– Z analizy znalezionych w szafie dokumentów wynika, że mogły to być dwie osoby: Mirosław Ostromęcki ps. Orski, szef Biura Informacji w Komendzie Głównej NSZ, oraz ówczesny komendant płk Stanisław Nakoniecznikoff-Klukowski ps. Kmicic – uważa historyk Leszek Żebrowski.

Jego zdaniem, wskazuje na to fakt, iż w archiwum znalazło się wiele dokumentów stworzonych m.in. przez Biuro Informacji Narodowych Sił Zbrojnych oraz Agencję Antykomunistyczną (są np. meldunki wywiadu, dotyczące środowiska komunistycznego). Odpowiadał za to właśnie Ostromęcki.

– Są też dokumenty Okręgu II Mazowsze Północ i XIII Białostockiego, na czele których przed objęciem dowództwa całej formacji stał płk Kmicic – dodaje historyk.

Obydwaj żołnierze nie żyją. Stanisław Nakoniecznikoff-Klukowski został zastrzelony w październiku 1944 r. w Częstochowie. Mirosław Ostromęcki po wojnie został skazany na karę śmierci, potem zmieniono wyrok na dożywocie, a w wyniku amnestii na 15 lat więzienia.

Z więzienia wyszedł w 1955 roku. Zmarł w marcu 2000 roku w Warszawie. – Być może zapomniał, gdzie schował archiwum – przypuszcza Leszek Żebrowski.

Wiadomo za to, skąd pochodzi tajemnicza szafa-skrytka. Zachował się rachunek za jej zakup, wystawiony dla firmy Zieliński z 29 kwietnia 1944 roku. Została kupiona w składzie mebli W. Stokowski i S-ka przy ul. Królewskiej 6.

– Na razie nie wiemy, czym zajmowała się firma Zieliński, być może jakoś powiązana była z projektantem budynku SGGW, być może odpowiadała za wyposażenie uczelni – przypuszcza Karolina Grobelska, kustosz Muzeum SGGW.