Szukają pamiątek ubeckich zbrodni

Muzeum Powstania Warszawskiego prowadzi zbiórkę pamiątek po ofiarach stalinowskich represji.

Pamiątek takie będą pokazywane w nowo powstającej ekspozycji stałej, która poświęcona będzie powojennym losom Powstańców Warszawskich i Żołnierzy Wyklętych. Powstanie ona w piwnicach budynku dawnego Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego przy ul. Koszykowej w Warszawie, gdzie w latach 1945-1954 działał areszt śledczy.

W piwnicach budynek u zbiegu Koszykowej i Alei Ujazdowskich przetrzymywano „wrogów systemu". Wśród osadzonych tam, obok zwykłych kryminalistów, a także zbrodniarzy niemieckich, przetrzymywani byli tam m.in. prof. Władysław Bartoszewski, prof. Wiesław Chrzanowski, gen. Emil Fieldorf „Nil" czy Jan Rodowicz ps. Anoda. Areszt działał od jesieni 1945 do 1956 roku. Obecnie budynek jest siedzibą Ministerstwa Sprawiedliwości. W tym miejscu Muzeum Powstania Warszawskiego przygotowuje ekspozycję o powojennych losach żołnierzy Armii Krajowej, którzy byli więzieni w ubeckich katowniach. Powstawały one przy wsparciu i na wzór rozwiązań stosowanych przez sowietów, którzy byli tzw. doradcami nowej władzy.

- Muzeum apeluje o przekazanie pamiątek po osobach, których dotknęły stalinowskie represje. Mogą to być przedmioty osobiste, dokumenty, zdjęcia, rysunki, dokumenty ze śledztw, korespondencja czy grypsy. Przedmioty można przekazać do Muzeum w darze albo depozycie. Do stworzenia ekspozycji, na której pokazane zostaną powojenne losy ofiar stalinowskiego terroru, potrzebne są także wspomnienia z okresu powojennego. W szczególności chcielibyśmy wysłuchać i ocalić od zapomnienia opowieści świadków historii. Zależy nam, żeby na ekspozycji dać głos bohaterom, których walka o wolną Polskę trwała aż do 1989 roku – mówi Jan Ołdakowski, dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego.

W historycznej przestrzeni na ul. Koszykowej powstanie ekspozycja, gdzie pokazane zostaną powojenne losy Powstańców i Żołnierzy Wyklętych skonfrontowane z machiną stalinowskiego terroru. Jak tłumaczą organizatorzy wystawy z Muzeum Powstania Warszawskiego będzie to „opowieść pokazana przez pryzmat losów osób prześladowanych, które rzuciły wyzwanie systemowi, za co zapłaciły wysoką cenę". Na wystawie pokazane zostaną także struktury resortu bezpieczeństwa, metody działania bezpieki, od władz i urzędów centralnych poprzez oficerów operacyjnych, śledczych, sędziów i prokuratorów, aż po służbę więzienną oraz katów. Ukazana zostanie również skala inwigilacji społeczeństwa przez władze PRL.

Osoby, które chcą przekazać pamiątki, wspomnienia, zdjęcia, dokumenty mogą zgłaszać się do Muzeum Powstania Warszawskiego, ul. Grzybowska 79, pokój Kombatanta, I piętro, budynek C, tel. 22 539 79 36, e-mail: zbiorka@1944.pl.