Na swoich stronach spółka Gremi Media SA wykorzystuje wraz z innymi podmiotami pliki cookies (tzw. ciasteczka) i inne technologie m.in. w celach prawidłowego świadczenia usług, odpowiedniego dostosowania serwisów do preferencji jego użytkowników, statystycznych oraz reklamowych. Korzystanie z naszych stron bez zmiany ustawień przeglądarki oznacza wyrażenie zgody na użycie plików cookies w pamięci urządzenia. Aby dowiedzieć się więcej o naszej polityce prywatności kliknij TU.

Mogiły bohaterów będą odnowione

Marek Kozubal 27-09-2017, ostatnia aktualizacja 27-09-2017 09:40

Na wszystkich cmentarzach wojennych bitwy nad Bzurą 1939 r. staną maszty flagowe.

Cmentarz w Leontynowie upamiętnia heroiczną walkę polskich żołnierzy we wrześniu 1939 r.
źródło: materiały prasowe
Cmentarz w Leontynowie upamiętnia heroiczną walkę polskich żołnierzy we wrześniu 1939 r.

Na początku września rozpoczął się remont cmentarza wojennego w Leontynowie koło Sochaczewa. Pochowano na nim ok. 300 żołnierzy Wojska Polskiego, poległych podczas bitwy nad Bzurą w 1939 r. i po jej bezpośrednim zakończeniu.

Konserwacji poddane zostaną obramowania pól grobowych, ustawione zostaną granitowe krzyże z tabliczkami w kształcie nieśmiertelników z wygrawerowanym nazwiskiem. Na cmentarzu zamontowany zostanie także maszt flagowy. Remont cmentarza żołnierzy Wojska Polskiego 1939 r. w Leontynowie, realizowany przez Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą w Sochaczewie, dofinansowano ze środków ministra kultury i dziedzictwa narodowego.

Pracownicy Muzeum Bitwy nad Bzurą w Sochaczewie przypominają historię tego mało znanego, leśnego cmentarza. Jak podaje historyk Jakub Wojewoda z Sochaczewa, zaraz po zamknięciu przez Niemców przepraw przez Bzurę, po 18 września 1939 r., w lasach Leontynowa zebrał się kilkusetosobowy oddział z różnych pułków, które w poprzednich dniach utraciły w walce zwartość.

„Nie znając sytuacji ogólnej, w warunkach otoczenia, grupa ta organizowała samodzielny punkt obronny. Wznoszące się nad rejonem wsi zalesione wydmy stały się dla polskich żołnierzy polowym bastionem, którego według relacji ludności bronili jeszcze do ostatnich dni września 1939 r.". Z cytowanej przez Jakuba Wojewodę relacji rodziny Winnickich, z gospodarstwa leżącego 500 metrów od cmentarza w Starych Budach wynika, że „żołnierze ci, młodzi chłopcy, bronili się tutaj wytrwale już wiele dni po zakończeniu bitwy". „Wcale nie chcieli zdać się Niemcom do niewoli. W końcu, kiedy po walce zbombardowała ich artyleria, wielu leżało w lesie już rannych i konających".

Z przekazu rodziny Gawłowskich z Młodzieszyna, już po zakończeniu walk nad Bzurą, niemiecka bateria artylerii zajęła stanowiska ogniowe w rejonie skrzyżowania dróg i przejazdu z Młodzieszyna do miejscowości Justynów. Stamtąd kilka dni prowadziła ogień na las Leontynów, na opierające się tam polskie oddziały. Jak zaznacza Jakub Wojewoda, bezpośrednie losy żołnierzy broniących leontynowskich wydm nie są do końca znane. „Nie przetrwała żadna wojskowa relacja z boju otoczonej grupy. O zaciętej obronie świadczą tysiące łusek po wystrzelonej polskiej amunicji, odnajdywanej tu przez pracowników muzeum" – dodaje historyk z sochaczewskiego muzeum.

Dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury na wszystkich cmentarzach, na których leżą polegli w czasie bitwy nad Bzurą, zostaną zainstalowane maszty flagowe, ustawione zostaną też obeliski oznaczone orłem wojskowym, napisem „Bzura 39", a także nazwą miejscowości i liczbą poległych żołnierzy.

Zostaną one ustawione na Mazowszu oraz w województwie łódzkim, bo jak przypomina historyk Jakub Wojewoda, bitwa w różnych fazach obejmowała obszar 150 km kw. Znane są 72 miejsca pochówków poległych żołnierzy, które teraz będą oznaczone.

– Każdy maszt będzie miał wysokość 6 metrów, tylko w Sochaczewie – Trojanowie, gdzie znajduje się największy cmentarz, będzie miał długość 12 metrów – mówi nam Jakub Wojewoda. Samorządy, na których terenie znajdują się te miejsca pamięci, otrzymają biało-czerwone flagi. W tym roku maszty powinny się pojawić w 11 miejscach.

W Sochaczewie obok cmentarza parafialnego w Trojanowie znajduje się największy cmentarz poległych w Bitwie nad Bzurą (został on utworzony w 1940 r.) Jest tam pochowanych około 4 tysięcy żołnierzy i oficerów armii „Poznań" i „Pomorze", którzy uczestniczyli w walkach z Niemcami. Na cmentarzu znajduje się również kwatera żołnierzy AK, poległych w pobliskich Bronisławach podczas akcji odbioru zrzutu broni w 1944 r. Przypuszczalnie także potajemnie odbywały się tam powojenne pochówki ofiar stalinowskich zbrodni.

"Rzeczpospolita"

Najczęściej czytane