Opowieść feministyczna

Od wczoraj w kinach „Księżna“ Saula Dibba. To biograficzna opowieść o Georgianie Cavendish, najsłynniejszej Angielce XVIII w.

Polityczna i towarzyska muza, hazardzistka i celebrytka uwielbiana przez tłumy, lecz nieszczęśliwa w małżeństwie – Georgiana Cavendish (bardzo dojrzała rola Keiry Knightley) stała się bohaterką spektaklu teatralnego już za życia. Wyznaczającą trendy w modzie i życiu codziennym 20-latkę sportretował w jednej z najlepszych angielskich komedii dramaturg i polityk Richard Brinsley Sheridan. Stała się ona pierwowzorem dla rozrzutnej Lady Teazle w „Szkole skandalu“.

Troje do pary

Brytyjczycy wiedzą, jak robić widowiskowe kino historyczne. Ale „Księżna“ to coś więcej niż buduarowe przygody i szalone galopady bohaterów w żabotach i stylowych perukach. To portret niezwykłej kobiety znanej z liberalnych poglądów i poparcia dla rewolucji francuskiej i amerykańskiej. W wystąpieniach publicznych wspierała partię Wigów, co na owe czasy było przejawem kiełkującego feminizmu. Saul Dibb zrównoważył publiczny wizerunek Georgiany Spencer (praprzodkini zmarłej tragicznie Lady Diany) jej dramatem osobistym. Niedobrany związek – a właściwie niefortunny kontrakt małżeński – z piątym diukiem Devonshire, Williamem Cavendishem (znakomity Ralph Fiennes), dla którego jego rasowe psy były ważniejsze od żony, obudził w niej słuszny sprzeciw wobec ograniczeń od stuleci narzucanych kobietom. Zarzewiem buntu stały się liczne zdrady męża, nawet z najlepszą przyjaciółką Georgiany, a w końcu decyzja Williama o tym, że wszyscy troje – mąż, żona i kochanka ze wspólnymi dziećmi – mają mieszkać razem w jednym domu.

Prokreacja w świątyni

William wymagał od żony jednego. Miała dostarczyć męskiego dziedzica dla olbrzymiej, połączonej fortuny rodów Cavendishów i Spencerów, przy której blednie ten zgromadzony dziś przez Billa Gatesa. Niestety, dla diuka, rodziły się córki.

Georgianie – o czym film już nie opowiada – polecono więc terapię w Temple of Health doktora Jamesa Grahama. Pionierskie centrum terapii erotycznej i klinikę płodności, do której uczęszczały największe sławy epoki, poleciła młodej księżnej matka – Lady Spencer (Charlotte Rampling). Szkot Graham wykorzystywał w swoim przybytku nowo odkryte zjawiska elektryczności i magnetyzmu, z którymi zapoznał się podczas podróży i nauki w USA pod okiem samego Benjamina Franklina. W Świątyni Zdrowia traktował pacjentów rozmaitymi aparatami elektromagnetycznymi oraz tymi, które powstawały na potrzeby rozwijającej się chemii pneumatycznej. Stosował muzykoterapię.

Największą sławą spośród wszystkich jego wynalazków cieszyło się Niebiańskie Łoże, mające pomagać w prokreacji. Dziesięć metrów kwadratowych powierzchni zostało zwieńczone baldachimem, w którym zamontowane były muzyczne automaty i dyspozytory orientalnych, zmysłowych zapachów, otoczone świeżymi kwiatami i gruchającymi gołębicami. Przechylająca się wewnętrzna rama łóżka pomagała parom dobrać pozycję najbardziej sprzyjającą – wedle mniemania Grahama – zapłodnieniu.

Ruchom kopulujących towarzyszyły „niebiańskie dźwięki“ piszczałek organowych, tym głośniejsze, im żarliwsi stawali się kochankowie. A sam Graham, ukryty za parawanem, ręcznie sterował ruchami łoża.Nie wiadomo, czy Georgiana i William spoczęli na łożu Grahama, zamontowanym na 40 szklanych kolumienkach, lecz w końcu urodził im się syn.

Wiadomo na pewno, że księżnej Devonshire robiono wiele razy na polecenie lekarza prysznic ze schłodzonego szampana, mający służyć zwiększeniu płodności.

Związki z herbatą

„Księżna“ opowiada o młodej kobiecie, która wkracza w dorosłość i próbuje znaleźć wolność w świecie, który wszystko już dla niej zawczasu zaplanował - powiedział Saul Dibb. Jego film świetnie odmalowuje mizoginiczne czasy, w których żyła Georgiana. Wielka piękność – z dzisiejszego punktu widzenia celebrytka – która stworzyła salon literacki i artystyczny, portretowana przez Joshuę Reynoldsa i Thomasa Gainsborough, była najbardziej wpływową kobietą 2. połowy XVIII w., która, podobnie jak wszystkie jej współczesne, nie miała żadnych praw rodzicielskich. William – jak inni mężowie – wykorzystywał ten fakt, by ją szantażować odebraniem dzieci na zawsze. Zdołał zabrać jej córkę urodzoną w pozamałżeńskim związku z earlem Charlesem Greyem (jego nazwiskiem nazwano herbatę aromatyzowaną bergamotką), politykiem Wigów. Ich córka dopiero po śmierci Georgiany dowiedziała się, kim była jej prawdziwa matka. Księżna Devonshire zapłaciła wysoką cenę za swój jedyny romans.