Na swoich stronach spółka Gremi Media SA wykorzystuje wraz z innymi podmiotami pliki cookies (tzw. ciasteczka) i inne technologie m.in. w celach prawidłowego świadczenia usług, odpowiedniego dostosowania serwisów do preferencji jego użytkowników, statystycznych oraz reklamowych. Korzystanie z naszych stron bez zmiany ustawień przeglądarki oznacza wyrażenie zgody na użycie plików cookies w pamięci urządzenia. Aby dowiedzieć się więcej o naszej polityce prywatności kliknij TU.

Czym jest ubezpieczenie społeczne?

24-04-2019, ostatnia aktualizacja 24-04-2019 14:19

Ubezpieczenia społeczne to system obowiązkowych świadczeń, które są formą zabezpieczenia pracowników przed konsekwencjami nieprzewidzianych zdarzeń. Do ubezpieczeń społecznych zalicza się ubezpieczenia: chorobowe, emerytalne, rentowe i wypadkowe. Wysokość składek odprowadzanych na ubezpieczenia społeczne zależy od podstawy wymiaru. Zazwyczaj oprocentowanie składek jest stałe. Wyjątek stanowi składka ubezpieczenia wypadkowego.

Ubezpieczenie społeczne to obowiązkowy system świadczeń. Ubezpieczenia społeczne dzielą się na rentowe, chorobowe, emerytalne i wypadkowe. Ubezpieczenia społeczne są świadczeniami, które stanowią formę zabezpieczenia osób określonych w Ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Zaliczają się do nich ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Wysokość składki zależy od rodzaju ubezpieczenia. Co wyróżnia poszczególne rodzaje ubezpieczeń społecznych?

Ubezpieczenia społeczne - definicja

Mianem ubezpieczeń społecznych określany jest system świadczeń, który stanowi formę zabezpieczenia pracowników (z wyjątkiem prokuratorów) i ich rodzin w przypadku:

  • utraty pracy bądź ograniczenia możliwości zarobkowania,
  • utraty głównego żywiciela rodziny,
  • powstania większej ilości obciążeń rodzinnych (choroba, narodziny dziecka, inwalidztwo).

W sieci np. na Ocenapolis.pl znajdziemy szeroki wachlarz ubezpieczeń, które w większym lub mniejszym stopniu są dobrowolne. Ubezpieczenie społeczne to obowiązkowa polisa, która wiąże się z wykonywanym zawodem oraz ma ustawowo określony system finansowania. Do tego typu ubezpieczeń zaliczamy:

  • ubezpieczenia emerytalne,
  • ubezpieczenia rentowe,
  • ubezpieczenia w razie choroby i macierzyństwa (tzw. ubezpieczenia chorobowe),
  • ubezpieczenia wypadkowe.

Ubezpieczenia społeczne - Ustawa

Ubezpieczenia społeczne są regulowane przez przepisy prawne zawarte w Ustawie z dnia 13 października 1988 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z nią, działania związane z ubezpieczeniem społecznym, podlegają następującym instytucjom:

  • Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (ZUS),
  • Otwartym Funduszom Emerytalnym,
  • zakładom emerytalnym,
  • płatnikom składek.

Ważne! Wypłata świadczenia z ubezpieczenia społecznego, na przykład z emerytur, zasiłków, rent z tytułu niezdolności do pracy zależy od tego, czy dana osoba opłaca składki na ten rodzaj polisy.

Obowiązek ubezpieczenia społecznego

Wszyscy pracownicy (oprócz prokuratorów), którzy mają zatrudnienie na terenie Polski, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Zaliczają się do nich również:

  • stypendyści sportowi,
  • bezrobotni,
  • osoby duchowne,
  • niezawodowi żołnierze, którzy pełnią czynną służbę,
  • funkcjonariusze Służby Celnej,
  • osoby, które przebywają na urlopach wychowawczych,
  • słuchacze Krajowej Szkoły Administracji Publicznej.

Ubezpieczenia emerytalne

Obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu podlegają osoby fizyczne mające stały adres zamieszkania na terytorium Polski, które:

  • są pracownikami,
  • prowadzą własną działalność gospodarczą.

Ubezpieczenie emerytalne to rodzaj polisy zapewniający bezpieczeństwo finansowe po osiągnięciu określonego wieku i zaprzestaniu pracy zawodowej. Płatnicy składek ubezpieczenia emerytalnego zapewniają sobie w ten sposób dochód po osiągnięciu wieku emerytalnego. W Polsce wynosi on 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn.

Ubezpieczenia rentowe

Ubezpieczenie rentowe stanowi gwarancję wypłaty świadczenia w przypadku utraty zdolności do wykonywania zawodu, a co za tym idzie - braku dochodów. Ubezpieczenie rentowe jest potocznie określane mianem renty. Jeżeli osoba niezdolna do pracy była głównym żywicielem rodziny, wówczas ubezpieczenie rentowe nazywane jest rentą rodzinną. Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje osobie ubezpieczonej, która spełnia wszystkie następujące warunki:

  • jest niezdolna do pracy,
  • ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,
  • niezdolność do pracy pojawiła się w czasie zatrudnienia lub maksymalnie w ciągu 18 miesięcy od utraty pracy.

Należy mieć na uwadze fakt, iż bardzo ważną rolę przy ubezpieczeniach rentowych odgrywają okresy składkowe i nieskładkowe.Tego rodzaju ubezpieczeniom obowiązkowo podlegają następujące jednostki:

  • osoby fizyczne będące pracownikami,
  • przedsiębiorcy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą,
  • osoby, które pozostają w spółdzielczych stosunkach pracy.

Ubezpieczenia chorobowe

Ubezpieczenie chorobowe to rodzaj polisy, która przysługuje osobom tymczasowo niezdolnym do pracy bądź korzystającym z urlopu macierzyńskiego. Z tego rodzaju ubezpieczenia mogą również korzystać jednostki, które korzystają ze świadczeń:

  • rehabilitacyjnych,
  • opiekuńczych,
  • wyrównawczych.

Ubezpieczenie chorobowe, określane również zasiłkiem chorobowym to świadczenie, które osoba ubezpieczona może pobierać dopiero po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli o takie świadczenie ubiega się osoba, która nie ma obowiązku regulowania składek na ubezpieczenie społeczne, termin ten wynosi 90 dni. Świadczenie rehabilitacyjne z kolei to opcja przeznaczona dla osób, które po zakończeniu zasiłku chorobowego nadal są niezdolne do pracy. Rehabilitacja daje jednak możliwość powrotu do zdrowia.

Ubezpieczenia wypadkowe

Ubezpieczenie wypadkowe to rodzaj polisy, który jest opłacany z tytułu możliwości wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń w miejscu zatrudnienia. Mogą mieć miejsce sytuacje, w których to ubezpieczonemu nie będą przysługiwać świadczenia z tytułu ubezpieczenia wypadkowego. Kiedy może to nastąpić? Ubezpieczony nie otrzyma świadczenia, jeśli naruszył przepisy dotyczące ochrony życia i zdrowia, nieumyślnie bądź wskutek rażącego niedbalstwa. Świadczenie nie przysługuje również osobie, która podczas wypadku była nietrzeźwa bądź pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych.

Składki na ubezpieczenie społeczne

Wysokość składek na ubezpieczenie społeczne wyraża się w formie stopy procentowej. Jest ona taka sama dla wszystkich ubezpieczonych. W odmienny sposób przedstawia się stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe. Jest ona ustalana w zależności od zagrożeń zawodowych oraz ich skutków. Ubezpieczenie wypadkowe opłaca pracodawca, który zazwyczaj regulowane składki wlicza w koszt prowadzonej działalności. Stopa procentowa składki z ubezpieczenia wypadkowego jest zróżnicowana i ustalana w oparciu o Ustawę o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz odpowiednimi aktami wykonawczymi do tej ustawy. Ubezpieczenie chorobowe wynosi 2,45 proc. podstawy wymiaru składek. Za ich regulowanie odpowiada osoba ubezpieczona. W 2019 roku podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi kwota zadeklarowana (min. 3803,56 zł). Składka nie może być niższa niż 342,32 zł.

Składka na ubezpieczenia emerytalne

Składka na ubezpieczenie emerytalne jest odprowadzana w wysokości 19,52 proc. podstawy wymiaru. Nalicza się ją od podstawy, która nie przekracza 30 - krotności przeciętnego wynagrodzenia w roku kalendarzowym. Jeżeli jednak podstawa przekroczy wskazaną wysokość, wówczas w kolejnych miesiącach, składka z tytułu ubezpieczenia emerytalnego nie jest pobierana. Składki są regulowane w równych częściach przez osoby ubezpieczone oraz płatników (z wyjątkiem przedsiębiorców). Jeżeli ubezpieczony nie przystąpił do OFE, to cała składka zostaje przekazana na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. Jeśli jednak ubezpieczony przystąpił do OFE, to 2,92 proc. składki trafia do OFE, 4,38 proc. na subkonto w ZUS, a 12,22 proc. na konto osoby ubezpieczonej w ZUS - ie.

Składka na ubezpieczenie rentowe

Składka na ubezpieczenie rentowe wynosi 8 proc. podstawy wymiaru składek. W części (6,5 proc.) jest ona opłacana przez pracodawcę, a w części (1,5 proc.) przez pracownika. Nalicza się ją do momentu osiągnięcia przez osobę ubezpieczoną rocznej podstawy wymiaru składek.

Termin opłacania składek w ubezpieczeniach społecznych

Składki na ubezpieczenie społeczne należy regulować w terminach określonych przez przepisy prawne.

  • do 10. dnia następnego miesiąca - osoby fizyczne, które opłacają składkę tylko za siebie,
  • do 5. dnia następnego miesiąca - jednostki i zakłady budżetowe oraz gospodarstwa pomocnicze,
  • do 15. dnia następnego miesiąca - pozostali płatnicy.
Materiał Partnera

Najczęściej czytane