Gluten w diecie niemowlaka – fakty i mity

Kwestia rozszerzania diety niemowlaka od zawsze rodzi wiele pytań. Szczególnie mnóstwo wątpliwości budzi wprowadzanie do jadłospisu malucha produktów glutenowych. Wokół tego tematu narosło sporo mitów, które wprowadzają w błąd rodziców i sieją zamęt. Czas rozprawić się z nieprawdziwymi informacjami.

Gluten stanowi mieszaninę białek występujących w niektórych zbożach, np. pszenicy, jęczmieniu i życie. Oznacza to, że jego źródłem są wszelkie produkty spożywcze powstające na bazie tych zbóż, czyli m.in. mąki, kasze, makarony. Kontrowersje i obawy wywołuje nie tyle sam gluten, co ryzyko pojawienia się alergii czy trwałej nadwrażliwości. Zastanawiasz się, od czego zacząć rozszerzanie diety niemowlaka – tak, aby proces był całkowicie bezpieczny? Warto poznać najważniejsze fakty i mity dotyczące wprowadzania glutenu – dzięki temu będziesz mieć pewność, że postępujesz zgodnie z zaleceniami ekspertów.

 

Gluten może powodować reakcję alergiczną u dziecka

 

Fakt. Gluten jest składnikiem należącym do grupy alergenów, dlatego przez niektóre dzieci może być gorzej tolerowany. Objawia się to wieloma dolegliwościami charakterystycznymi dla alergii pokarmowej, np. biegunką, wysypką. Na szczęście taka reakcja organizmu często mija wraz z wiekiem. Zaledwie u 1% populacji występujeceliakia – choroba genetyczna stanowiącą trwałą nietolerancję glutenu.

 

Rozszerzanie diety niemowlaka o gluten można rozpocząć w dowolnym momencie po ukończeniu 17. Tygodnia życia

 

Fakt. Zgodnie z aktualnym schematem żywienia opracowanym przez ekspertów z Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (PTGHiZD) rozszerzanie diety niemowlaka o gluten można rozpocząć w dowolnym momencie – jednak nie później w 12. miesiącu życia dziecka.

 

Celowe opóźnianie wprowadzania glutenu zmniejszy ryzyko alergii lub nietolerancji

 

Mit. Nie istnieją żadne badania naukowe ani medyczne dowody potwierdzające, że wprowadzenie glutenu do diety dziecka miałoby zmniejszyć ryzyko alergii pokarmowej czy trwałej nietolerancji tego składnika.

 

Niestety wielu rodziców celowo opóźnia rozszerzanie jadłospisu niemowlęcia o produkty glutenowe. Nie tędy jednak droga, ponieważ w ten sposób (ani żaden inny) nie da się zapobiec celiakii – jest to choroba mająca przede wszystkim podłoże genetyczne.

 

Wprowadzanie glutenu musi odbywać się stopniowo

 

Mit. Chociaż schemat żywienia niemowląt obowiązujący od 2007 roku zalecał wprowadzanie niewielkich ilości glutenu do diety dzieci między 4. a 7. miesiącem ich życia, wiele w tym zakresie się zmieniło. Nie istnieje bowiem żadne uzasadnienie takiego działania – w żaden sposób nie wpływa ono na zmniejszenie ryzyka alergii na produkty glutenowe. Nie znajduje również uzasadnienia w przypadku dzieci należących do grupy podwyższonego ryzyka wystąpienia celiakii.

 

Zgodnie z najnowszymi wytycznymi, które powstały m.in. w oparciu o rekomendacje Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN), gluten można wprowadzić nie tylko w dowolnym momencie życia dziecka, ale również w dowolnej formie. Nie ma zatem potrzeby odmierzania dokładnych ilości – na początku rozszerzania diety ze względu na konsystencję, najlepiej padać kaszkę mannę przeznaczoną dla najmłodszych. Odrobina bułki pszennej czy ciasta z owocami (bez cukru) także nie zaszkodzi dziecku. Można również przygotować kaszę (np. mannę lub jęczmienną) – zarówno tę przeznaczoną specjalnie dla dzieci, jak i kaszę dla dorosłych.

 

Nie ma potrzeby wprowadzania stopniowego, związanego z odmierzaniem dokładnych ilości glutenu. Najnowsze rekomendacje mówią jedynie o niewielkich ilościach – dokładna interpretacja zostaje pozostawiona zdrowemu rozsądkowi rodziców.

 

Karmienie piersią zmniejsza ryzyko nietolerancji glutenu

 

Mit. W 2014 roku zmienił się schemat żywienia niemowląt, w ramach którego modyfikacji uległy też zalecenia związane z rozszerzaniem diety o produkty glutenowe. Eksperci rekomendowali wówczas wprowadzenie glutenu między 4. a 7. miesiącem życia, jednak wyłącznie w „osłonie” karmienia piersią. Przeprowadzone badania naukowe wykazały jednak, że karmienie piersią w żaden znaczący sposób nie wpływa na zmniejszenie ryzyka celiakii ani alergii pokarmowej.

 

Rozszerzanie diety o gluten należy rozpocząć w domu

 

Fakt. Rozszerzanie diety niemowlaka o produkty glutenowe może nieść za sobą ryzyko pojawienia się niepokojących objawów. Dlatego zaleca się, aby wprowadzanie glutenu rozpocząć w warunkach, które dają możliwość szybkiej reakcji na nieprawidłowe symptomy, np. w domu – tam możliwy będzie natychmiastowy kontakt z pediatrą.

 

Rodzice wcale nie powinni opóźniać czasu wprowadzania glutenu do diety dziecka ani też całkiem rezygnować z podawania produktów glutenowych. Mieszaniny białek roślinnych zawartych w wielu zbożach nie trzeba się bać – pod warunkiem, że jest ona wprowadzana do jadłospisu malucha zgodnie z aktualnymi rekomendacjami.