Nie do wykorzenienia
Na te zdjęcia zwróciłam uwagę podczas ostatniego konkursu BZ WBK Press Foto: cykl „Karczeby”, autor – Adam Pańczuk. Dostał wtedy nagrodę za tę serię, zresztą – nie pierwszą.
Zasłużenie, bo fotosy są fascynujące wizualnie. Niezwykłe. Pokazujące życie z dala od miejskiego zgiełku, zawieszone poza czasem, niezależne od wydarzeń.
Choć pozowali do nich konkretni ludzie (łącznie z rodziną fotografa) w poleskich plenerach, daleko „Karczebom” do społecznego fotoreportażu. To raczej półbajkowa impresja o mieszkańcach ziem wschodnich. Terenów nieprzychylnych człowiekowi biologicznie, geograficznie i politycznie. Mimo przeciwieństw mieszkańcy wrośli w teren, z którego pochodzą. Przeobrazili się w karczeby – trudne do wykopania pnie z korzeniami.
Czarno-białe kadry mają zawsze dwoje bohaterów: naturę i człowieka. Ale nie sposób powiedzieć, co/kto ważniejszy. To właściwie jednorodna materia. Jedność psychiczna i taki sam charakter. Nie wiadomo – oglądamy portrety z widokami w tle czy krajobrazy ze sztafażem?
W interpretacji Pańczuka ludzie zamienili się w dziwostwory. Istoty zrośnięte z przyrodą, mimetycznie wtopione w otoczenie. Starsza kobieta na rżysku trzyma w dłoniach splątane trawy, kłącza, źdźbła. Nie wiadomo, czy do czegoś jej posłużą, czy też kobiecina ma kaprys, żeby zbierać wyschłe zielska. A może jest czarownicą? Lokalną szeptuchą? Wygląda na postać nie z tej ziemi: włosy zaplecione w cieniutkie warkoczyki, splątane z długimi trawami. Jakby była w welonie.
Albo mężczyzna – Wodnik. Też z bajki rodem. Wynurza się z tafli jeziorka, cały pokryty rzęsą. Na szyi, zamiast łańcuszka z krzyżykiem – ryba na sznurku. Chłop żylasty, lecz widać, że ma krzepę. Bez kija nie podchodź! Inny stoi na polu, tuli do nagiej piersi kamień. Twarz u niego jak skała, rysy z gruba ciosane.
Kolejnego dziada prawie nie widać. Wrósł w ziemię. Tylko głowa wystaje, z gębą ukrytą w mierzwie włosów i zaroście. Zapadł w miejsce chojraka, którego właśnie wyrwał i triumfalnie do góry unosi. Zwyciężył w pojedynku z drzewkiem, wyciągnął je z gleby jak jaki chwast. Ku chwale karczebów!
Adam Pańczuk „Karczeby”, Yours Gallery, Krakowskie Przedmieście 33, wystawa czynna do 7 marca.
Żadna część jak i całość utworów zawartych w dzienniku nie może być powielana i rozpowszechniana lub dalej rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie i w
jakikolwiek sposób (w tym także elektroniczny lub mechaniczny lub inny albo na wszelkich polach eksploatacji) włącznie z kopiowaniem, szeroko pojętą digitalizacją,
fotokopiowaniem lub kopiowaniem, w tym także zamieszczaniem w Internecie - bez pisemnej zgody Gremi Media SA
Jakiekolwiek użycie lub wykorzystanie utworów w całości lub w części bez zgody Gremi Media SA lub autorów z naruszeniem prawa jest zabronione
pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.